ابررایانه سیمرغ؛ راهبردی برای نیل به توسعه پایدار - مجله دکوراسیون کاشیا

کاربری گسترده از موارد مذکور، همگی احتیاجمند قدرت پردازش بالا هستند و به همین دلیل، حرکت فعلی کشورهای جهان به سمت هر چه توانمندتر کردن سامانه های پردازش فوق سریع و ایجاد نسل های رایانشی مبتنی بر فناوری های نوظهور، نظیر نورومورفیک و کوآنتوم و نسل های رایانشی اگزاسکیل است.

دسترسی به چنین زیرساخت هایی در جوامع امروزی حیاتی بوده و کشورها، احتیاج به این فناوری را در جهت توسعه پایدار خود، ضروری می دانند؛ در ادامه، شرحات مختصری از فرایند سامانه های پردازش فوق سریع یا همان ابررایانه ها و کاربردهای آنها در جهان ارائه می گردد و سپس در خصوص احتیاجسنجی کشور و شرایط فعلی بحث نموده و در نهایت نگاهی به طرح ملی ابررایانه سیمرغ در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات خواهیم داشت.

طرح ابررایانه سیمرغ

بر اساس آنچه گفته شد و برای برطرف احتیاجهای کشور با هدف رسیدن به قطار پرسرعت کشورهای توسعه یافته، باید گام بعدی کشور برای دستیابی به ابررایانه های در مقیاس های پتافلاپس و اگزافلاپس برداشته می شد ، به همین دلیل ایجاد و راه اندازی ابررایانه سیمرغ به عنوان یک نمونه ابررایانه پرظرفیت برای ارائه خدمات پردازشی در سطح گسترده، به عنوان ابزاری راهبردی در جهت تسهیل پیشرفت های علمی، مهندسی و فناورانه کشور در دستور کار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نهاده شد؛ در این طرح، دستیابی به ابررایانه با ظرفیت پردازشی 180 ترافلاپس در گام اول طرح پیش بینی و شروع شد و در نهایت پس از چند مرحله توسعه، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با یاری دانشگاه صنعتی امیرکبیر پیروز به دستیابی به ابررایانه با قدرت پردازشی در مقیاس پتافلاپس شد. همچنین در این طرح مطالعات تحقیقاتی جهت توسعه ابررایانه به مقیاس اگزافلاپس در گام بعدی طرح پیش بینی شده است، لذا در راستای دستیابی به اهداف گام اول طرح، دو پروژه با عناوین پایش و راهبری طرح ابررایانه سیمرغ و انجام مطالعات تحقیقاتی جهت توسعه آن و پژوهش، طراحی و پیاده سازی ابررایانه سیمرغ به ترتیب به مجریگری پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و دانشگاه صنعتی امیرکبیر تعریف و اجرایی شد.

هدف اصلی اجرای طرح ابررایانه سیمرغ، ارائه خدمات پردازشی فوق سریع به عنوان زیرساخت پردازشی شبکه ملی اطلاعات به این بخش ها است:

- حوزه علمی (جهت تأمین احتیاجهای دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و علمی کشور)؛

- حوزه استراتژیک (جهت تأمین احتیاجهای دستگاه های حاکمیتی کشور مانند هواشناسی، علوم زیستی، زمین شناسی و...)؛

- حوزه تجاری (جهت تأمین احتیاج بخش خصوصی کشور)؛

قرار دریافت در میان معدود کشورهای دارای فناوری طراحی و ساخت ابررایانه در مقیاس پتافلاپس و سپس اگزافلاپس و همچنین قرار دریافت در بین 100 ابررایانه برتر جهان نیز از جمله اهداف کمی بلندمدت طرح است. در بخش استراتژیک و حاکمیتی، در کاربردهای مختلف در کشور احتیاج به ابررایانه وجود دارد. مهم ترین این حوزه ها عبارتند از: هواشناسی، پردازش اطلاعات ژنتیکی، اقتصاد، امور دارایی و مالیاتی، حوزه پزشکی و سلامت، قوه قضائیه، حوزه های امنیتی و نظامی و بانکداری دیجیتال.

همچنین در بخش دانشگاهی، برای پردازش های سنگین مورد احتیاج جهت شبیه سازی و مدل سازی در کاربردهای مهم در رشته های مختلف احتیاج به ابررایانه با قدرت پردازشی در مقیاس پتافلاپس در کشور وجود دارد؛ بعضی از رشته هایی که در حال حاضر تقاضا برای استفاده از ابررایانه دارند، عبارتند از: مهندسی برق و کامپیوتر، مهندسی مکانیک و هوافضا، مهندسی شیمی و نفت، مهندسی مواد پزشکی و داروسازی و مهندسی پزشکی، محیط زیست و انرژی های پاک و نجوم. توسعه ابررایانه منجر به توسعه پژوهش در دانشگاه و در نتیجه بالندگی و رشد مستمر توان علمی و صنعتی کشور را در پی خواهد داشت.

یادآوری می گردد در بخش خصوصی نیز تقاضا برای استفاده از ابررایانه ها وجود دارد که مهم ترین آنها عبارتند از: هوش مصنوعی و رندرینگ. لازم به شرح است که فرایند رندرینگ مهم ترین قسمت از ساخت جهانی مجازی است و مهم ترین عامل تمایز و تفاوت میان آنهاست؛ از آنجایی که بخش عمومی، صنایع و مراکز تحقیقاتی در بسیاری موارد احتیاجهای مقطعی به سیستم های پردازش سریع داشته و بودجه کافی برای تهیه سیستم اختصاصی گرانقیمت در اختیار ندارند، لذا مراکز و صنایع فوق می توانند از امکانات و خدمات اختصاصی پردازش سریع برخط ابرایانه سیمرغ استفاده نمایند. از این طریق، علاوه بر صرفه جویی در تخصیص منابع ملی، امکان بهره گیری صنایع و مراکز کوچک از فناوری پیشرفته فراهم می گردد. پیاده سازی و توسعه مرکز پردازش فوق سریع سیمرغ این امکان را فراهم می نماید که صنایع عظیم، بنگاه های کوچک و متوسط و شرکت های نوپا قبل از به کارگیری و پیاده سازی علوم و فناوری های بسیار پیشرفته، برای حل مسائل پردازشی خود، امکان پذیری آن را به محک آزمایش بگذارند.

امید است پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات بتواند با ساخت ابررایانه سیمرغ بخشی از احتیاجمندی های کشور را در حوزه پردازش های فوق سریع برآورده ساخته و در جهت تحقق رسالت خود به عنوان پیشران توسعه فناوری در کشور، پیروز باشد.