سفیرهای عروسکی، هر کشوری با چه عروسک های سنتی شناخته شده است؟ - مجله دکوراسیون کاشیا

به گزارش خراسان، به هر حال، عروسک ها به شکلی در زندگی هر فرد وجود داشته و دارند. برای بچه ها تصور دنیای بدون عروسک سخت است. آن ها با عروسک ها حرف می زنند، همبازی می شوند و رویا می سازند. برای بزرگ ترها، عروسک ها خاطره روز های دور از دسترس کودکی است و برای ملت ها نشانه و چکیده ای هنری از باور، فرهنگ و سنت های کشورشان.

عروسک های کشور های مختلف داستان های متفاوتی دارند. در برخی کشور ها این عروسک ها هنوز همبازی بچه ها هستند و در کشور های دیگری برخی از این عروسک هابه یک شیء تزیینی یا سوغات و سفیر هنری شان تبدیل شده است.

در این مطلب قرار است درباره تاریخچه و عروسک های سنتی قوم ها و کشور های مختلف دنیا بیشتر بخوانیم.

لعبتک ها در طول تاریخ

دهخدا در لغت نامه اش تعبیر جالبی از عروسک ها دارد و آن ها را لعبت و آدمک خوانده است. تاکیدش هم بر این بوده که بیشتر دختران این لعبتکان را می سازند و با آن بازی می نمایند.

رومیان و یونانیان باستان این عروسک ها را در مقبره بچه ها خود دفن می کردند و جالب این که دختران رومی و یونانی وقتی بزرگ می شدند و دیگر با عروسک های خود بازی نمی کردند آن ها را به الهه های خود تقدیم می کردند. بیشتر عروسک هایی که از درون مقبره های قدیمی پیدا شده اند، سر و شکلی ساده دارند و بیشترشان از گل، تکه پارچه، چوب یا استخوان ساخته شده اند.

برخی عروسک ها هم که از بقیه بهتر هستند از عاج یا موم درست شده اند. هدف اصلی در ساخت این عروسک ها این بوده است که آن ها را به واقعیت نزدیک نمایند، به همین علت 600 سال پیش از تولد مسیح باعث پیدایش عروسک هایی با دست و پا های متحرک و لباس های قابل تعویض شد.

با سرانجام دوران عروسک های باستانی، اروپا تبدیل به بزرگ ترین قطب فراوری عروسک شد. بیشتر عروسک های اروپایی از چوب ساخته می شدند.تعداد ابتدایی ترین عروسک های چوبی ساخت انگلستان در قرن 16 و 17 که تا امروز به جا مانده اند به 30 عدد هم نمی رسد. بعد از این در منطقه گرادنرتال آمان عروسک های میخی فراوری شد. عروسک هایی که دو پایشان میخ ساده و شبیه گیره لباس است. بعد از آن شکل وشمایل عروسک ها هربار تغییراتی کرد و کامل تر شد و چرخه فراوری عروسک آن قدر چرخید تا کمتر عروسک تکراری ببینیم و به این ترتیب صنعت عروسک سازی به یکی از پول سازترین صنعت های دنیا تبدیل شد.

کوکشی/کوچولو های دست ساز کدام کشور؟ ژاپن

نام کوکشی، عروسک های دست ساز چوبی، از دو قسمت Ko به معنی چوب کوچک و keshi به معنای عروسک گرفته شده است. ساخت این عروسک ها در ابتدا منحصر به صنعت گران زائو بود و بعد به دیگر شهر های ژاپن منتقل شد. کوکشی ها در هیبت های مختلف با چوب درخت گیلاس و یک درخت محلی ژاپنی ساخته می شود، بدون دست و پاست و این اعضا و لباس های ژاپنی روی آن ها نقاشی یا کنده کاری می شود و وقتی سر آن ها را می چرخانید جیرجیر می نماید. امروزه این عروسک های مجذوب کننده بیشتر به عروسک های کلکسیونی تبدیل شده و طرح های متفاوت و بامزه کوکشی ها آن ها را به عنوان یک هدیه و سوغات ایده آل ژاپنی تبدیل نموده است.

کچینا | بومی های بامزه کدام کشور؟ قبیله هوپی

کچینا عروسک هایی با لباس های رنگارنگ و روشن هستند که معمولا با طرح های نمادین پوشیده می شوند، سر حیوانات را دارند و تزیینات خاص قبیله سرخ پوستان هوپی در جنوب غربی آمریکا را به همراه دارند. این عروسک ها را هم به دختران قبیله می دهند و هم از آن ها برای آموزش باور های خود درباره موجودات ماورائی استفاده می نمایند. این باور ها در فرهنگ قبیله هوپی بسیار مهم است. آن ها معتقدند کچینا ها در ابتدا آدمیزاد نبوده اند و وقتی رنج مردم هوپی را تماشاد تصمیم گرفتند برای یاری به آن ها به شکل انسان دربیایند و به وسیله پایکوبی، دعا و آواز به مردم برای بارش باران، رویاندن گیاهان خوراکی و درمان بیماران یاری نمایند.

ماتریوشکا | تودرتو های چوبی کدام کشور؟ روسیه

تولد ماتریوشکا به 132 سال پیش در روسیه برمی شود. سرگئی مالبوتین نقاش روسی بعد از تماشا عروسک های ژاپنی به فکر ساخت این عروسک ها افتاد و آن ها را در کارگاه خود خلق کرد. ماتریوشکا عروسک های درون تهی چوبی هستند که چهره و پوشش روی آن ها نقاشی شده است. بدنه آن ها از وسط باز می شود و هر عروسک بعد از بازشدن نسخه کوچک تری از عروسک قبلی را درون خود دارد. این اتفاق بین 5 تا 7 بار می افتد و در نهایت خانواده کوچکی از خانم های چوبی روسی شکل می گیرد. این ساختار تودرتو به ساختار پیچیده و درونی انسان هم، معنی می شود. تقریبا بیشتر مردم دنیا این خانواده عروسکی را می شناسند.

مونکاس| گِلی های بی چهره کدام کشور؟ جمهوری دومینیکن

در جمهوری دومینیکن، مجسمه سازان گِلی، عروسک های بی چهره ای به نام مونکاس می سازند که لباس های زیبایی می پوشند و گُل، گلدان یا میوه ای را حمل می نمایند. ترکیبی از مردم آفریقایی، اروپایی و بومی جمعیت دومینیکن در حوزه دریای کارائیب را تشکیل داده اند و جمعیت این کشور یک چهره معین ندارند. همین موضوع، علت ساختن مونکاس های بدون چهره است تا از این طریق به تقویت فرهنگ دومینیکنی ها یاری کند. هم اکنون مونکاس ها دیگر اسباب بازی نیستند و به عروسک های سنتی که هدیه ای متفکرانه هم به حساب می آیند، تبدیل شده اند. در چندسال اخیر، برخی به ساخت این عروسک ها با ابزار و لوازم دیگری مانند پارچه و نمد هم روی آورده اند.

اندبله| شیرین و پرکاربرد کدام کشور؟ آفریقای جنوبی

عروسک های اندبله آفریقایی بدن ساده ای دارند که با مهره کاری های پیچیده و رنگارنگ تزیین شده اند. برخی از این عروسک ها، مخروطی شکل هستند و برخی دیگر روی پا هایی با کف پای صاف ایستاده اند. اندبله ها در آفریقا کاربردی متفاوت با دیگر کشور ها دارند. دختران این عروسک ها را می سازند تا مهارت مهره کاری خود را تمرین و تقویت نمایند. استفاده مردم از اندبله ها هم بامزه است. آن ها از این عروسک ها برای پیشنهاد ازدواج به فردی که دوستش دارند، استفاده می نمایند و برخی هم آن را به عنوان یک هدیه ارزشمند به تازه ازدواج نموده ها می دهند.

غصه| افسانه بزرگ کدام کشور؟ گواتمالا

عروسک های غصه، آدمک های کوچکی هستند که از سیم، پارچه های رنگی و تکه های پشمی ساخته شده اند و صورتی متعجب دارند. این عروسک برگرفته از یک افسانه گواتمالایی است که طبق آن خدای خورشید این عروسک را به شاهزاده مایا داده و به همین علت، می تواند هر مسئله ای را حل نماید. رسم هم بر این است که بچه ها گواتمالایی مسائل و راز های خود را به این عروسک ها می گویند و شب ها آن را زیر بالش خود می گذارند تا وقتی بیدار می شوند این عروسک ها به آن ها جرئت مقابله با مسائل را بدهد. حتی برخی بزرگ تر ها این عروسک ها را به کلاه، هدبند یا لباس خود آویزان می نمایند تا از آن انرژی بگیرند.

از مبارک تا دارا و سارا / معرفی 3 عروسک که هر کدام سرنوشت متفاوتی در کشورمان داشتند

با وجود فرهنگ غنی و مستعد در ایران ما هیچ وقت نتوانسته ایم عروسک معینی را به نمایندگی از کشور خودمان به دیگران معرفی کنیم. عروسک های بومی و محلی بسیارند و در بیشتر مراجع تحقیقی، فقط به نام چند عروسک که بیشتر مخصوص نمایش گردانی است، اشاره شده است.

در این مطلب به سه تجربه ایران در حوزه عروسک اشاره خواهیم کرد.

مبارک لباسی قرمز به تن دارد و با پوستی تیره با چند ریسمان روی صحنه گردانده می شود. شوخ و شیرین زبان است و بیشتر صدایش را با سوتک درمی آورند. او مبارک عروسک خیمه شب بازی است که معمولا بی پرده و به طنز با مسائل روز جامعه شوخی می نماید. فردی به نام مرشد هم کنار او می نشیند که جمله های مبارک را واضح تر به گوش مخاطبان می رساند و با مبارک هم صحبت است. در بیشتر مواقع مبارک، مرشد را بابا صدا می نماید و بیشترمان خاطره کوچکی از این مصاحبه ها از زمان کودکی داریم.

لَیلی لیلی و مجنون را همه خوب می شناسیم. افسانه ای لری وجود دارد که در آن مجنون شاعری است عاشق و دلخسته لیلی، پدر دختر با ازدواج آن ها مخالفت می نماید و مجنون سر به کوه و بیابان می گذارد. این نقطه آغاز ساخت عروسک لیلی است. این عروسک ها بیشتر عروسک های ریسمانی و لولایی هستند. در پوشش این عروسک ها بیشتر از لباس های پولک دار تزیین شده با روبان و مهره های شیشه ای استفاده شده است و در دنیا این عروسک را به نوعی نماینده ایران می دانند.

دارا و سارا حدود 20 سال پیش کانون پرورش فکری بچه ها و نوجوانان از عروسک دوقلوی دارا و سارا رونمایی کرد. ایده ساخت این عروسک ها از سال 75 آغاز شد تا جایگزینی برای عروسک های باربی شوند، اما این طور نشد و این پروژه خیلی زود باخت، به طوری که امروزه کمتر کسی این عروسک ها را می شناسد. شاید یکی از دلایل شکست این عروسک ها چهره های معمولی و فاقد المان های بومی و تنها توجه به پوشش های اقلیم های مختلف ایران بود.