گزارش، مگاپروژه های آکپارتی و تاثیر آن بر موازنات سیاسی ترکیه - مجله دکوراسیون کاشیا

با وبسایت گردشگری سازمان میراث فرهنگی همراه باشید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ حزب عدالت و توسعه در 17 سال اخیر در ترکیه٬ دست به اقداماتی زده که بخشی از آنها اقتصاد و سیاست ترکیه را متحول نموده و این کشور را چند گام رو به جلو برده است. اما در عین حال٬ بعضی اقدامات مهم دولت برآمده از این حزب٬ مورد انتقاد کارشناسان و مخالفینی است که داشتن انگیزه سیاسی و حزبی صرف برای ایجاد پروژه های عمرانی را به ضرر اقتصاد٬ فراوری ملی و محیط زیست می دانند.

اردوغان و مگاپروژه ها

اگر چه سیاست مداران حلقه نخست اطرافیان اردوغان٬ در آکپارتی صندلی و موقعیت ویژه ای دارند اما واقعیت این است که اصلی ترین رجال موثر در حیات سیاسی اردوغان و حزب او٬ مهندسین٬ پیمانکاران٬ طراحان و مدیرانی هستند که در پروژه های عمرانی بزرگ موسوم به مگاپروژه ها٬ توانسته اند تداوم پیروزی های انتخاباتی را تضمین نمایند.

در 17 سال اخیر٬ ترکیه در حوزه هایی همچون راه و ترابری٬ حمل و نقل٬ ساخت بزرگراه ها و تونل ها٬ پروژه های دریایی٬ سدها و تاسیسات آبی٬ انتقال انرژی٬ معماری و ساخت مساجد و مراکز فرهنگی بزرگ٬ صنایع دفاعی و همچنین صنایع هوایی٬ گام های بلندی برداشته است. اما این پروژ ه ها٬ اما و اگرهایی دارند که منتقدین٬ انگشت بر آنها گذاشته اند.

آنان بر این باورند که حوزه سیاسی و حزبی٬ سایه بر تمام بخش ها انداخته و بسیاری از طرح ها٬ با انگیزه انتخاباتی در دستور کار دولت قرار گرفته اند. منتقدین اردوغان معتقدند٬ اگر چه بسیاری از مگاپروژه ها٬ مفید و سودمند هستند اما هدف اصلی از دست زدن به این اقدامات٬ جلب رای است و این سرمایه ها باید در بخش فراوری به کار گرفته شوند.

ضعف دربخش فراوری

طی روزهای اخیر٬ چند روزنامه مخالف دولت٬ افزایش آمار بیکاران را خطرناک توصیف نموده و با تیتر بزرگ تر شدن لشکر بیکاران در ترکیه٬ این معضل را توصیف کردند. آنان معتقدند که افزایش آمار بیکارها در ترکیه دو دلیل اساسی دارد:

1.تاسیس ده ها دانشگاه جدید و افزایش ناگهانی شمار فارغ التحصیلان و عدم انطباق خروجی دانشگاه ها با نیازهای بازار کار خدمات.

2.اختصاص بخش عظیمی از بودجه و دارایی های دولت به بخش خدمات و مگاپروژه ها.

این دو موضوع منجر به آن شده که از سویی به شمار بیکارهای تحصیل نموده افزوده گردد و از دیگر سو٬ با کاهش رونق در بخش فراوری٬ میزان واردات بالاتر برود.

تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب اسلام گرای سعادت در این مورد می گوید:پل٬ جاده٬ تونل و تمام این چیزها برای ترکیه لازمند. کسی به شما نمی گوید چرا در این بخش پول خرج می کنید. حرف ما این است که بخش فراوری هم باید رونق بگیرد. اگر قرار باشد همه بودجه ها را در این پروژه های بزرگ بریزید و به فراوری و اشتغال بهایی ندهید٬ با مسائل بزرگی روبرو می شویم.

همچنین کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق در این مورد می گوید:کاری نموده اید که حتی پنبه را از خارج وارد کنیم. حبوبات٬ اقلام غذایی و بسیاری ملزومات دیگر را از خارج می خریم و این یعنی تعطیل شدن بخش فراوری.

قدرتمندتر شدن بخش خصوصی

به باور منتقدین اقتصادی اردوغان٬ قدرتمندشدن بخش خصوصی٬ به خودی خود نکته ای منفی نیست. اما در شرایطی که بخش خصوصی نیز تابعی از تمایلات سیاسی و حزبی دولت می گردد٬ مشکل به وجود می آید.

رسانه های مخالف آکپارتی در چندین گزارش و یادداشت تحلیلی به این مساله اشاره می نمایند که سران حزب عدالت و توسعه و مسئولین رده بالای دولت٬ در مسائل اقتصادی و اجرایی به شکل گسترده دخالت می نمایند و در مناقصه های بزرگ٬ عقد قراردادهای اقتصادی بزرگ٬ تسهیلات و امتیازات بانکی و رانت های مختلف٬ اغلب پروژه ها را به افرادی می سپارند که از لحاظ سیاسی به محافظه کاران حزب عدالت و توسعه نزدیک هستند و در این میان٬ شرکت های نزدیک به حزب حاکم که در مرز ورشکستگی قرار دارند٬ با تدابیر اقتصادی دولت نجات پیدا می نمایند اما برای شرکت های دیگر٬ چنین تسهیلاتی در نظر گرفته نمی گردد.

در بعضی موارد دیگر٬ به این مساله نیز اشاره شده که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه٬ افتتاح پروژه های بزرگ را تبدیل به یکی از ابزارهایی نموده که در راه مقاصد سیاسی و حزبی از آنها بهره می گیرد و به عنوان مثال٬ فرودگاه جدید استانبول٬ حتی پیش از آن که به بهره برداری برسد٬ توسط اردوغان افتتاح شد تا در انتخابات ریاست جمهوری٬ برای او و حزب حاکم٬ آورده داشته باشد.

البته مگاپروژ ه های حزب عدالت و توسعه٬ منتقدین زیست محیطی هم دارد. کارشناسان بر این باورند که در چند سال اخیر٬ در چند پروژه اکتشاف و استخراج سنگ معدن٬ ایجاد تاسیسات توریستی و شهرک های جدید و همچنین احداث راه٬ صدها هکتار از جنگل ها و اراضی کشاورزی از بین رفته و سلامتی روستاییان در چند منطقه به خطر افتاده است.

در هر حال و با وجود تمام مخالفین و منتقدین٬ حزب عدالت و توسعه بر اساس اهداف سیاسی و اجرایی خود٬ همچنان بر روی مگاپروژه های بزرگ سرمایه گذاری می نماید و از آنجایی که تامین سرمایه لازم برای به سرانجام رساندن این پروژ ه ها با همکاری بخش خصوصی میسر می گردد٬ بخشی از سود عظیم این پروژه ها به جیب بانک ها٬ شرکت ها و گروه های سرمایه گذاری کوچک و بزرگی می رود که در دوران حیات سیاسی آکپارتی٬ روز به روز به ثروت و سرمایه آنها افزوده شده است.

این در حالی است که طبقه متوسط و متوسط به پایین جامعه امروزه در ترکیه برای تامین هزینه ها و امرار معاش٬ با مسائل جدی روبرو شده و هزینه زندگی در بخش هایی همچون انرژی٬ غذا٬ درمان و سلامت و بخش آموزش٬ افزایش چشمگیری پیدا نموده است.